Thế giới game đầy biến chuyển, nhưng có những tựa game không chỉ thành công mà còn khắc dấu bằng những kỷ lục riêng — những chuẩn mực gần như không thể lặp lại. Bài viết này điểm qua 8 trò chơi mang các kỷ lục mang tính lịch sử: từ tác phẩm đã “cứu” cả một ngành công nghiệp, đến thế giới mở đồ sộ nhất, từ thương hiệu đa phương tiện kiếm bộn tiền đến những bộ roster khổng lồ. Nếu bạn đang tìm hiểu về những game có tầm ảnh hưởng lâu dài hoặc đơn giản muốn hiểu vì sao một vài kỷ lục đó khó có thể bị thay thế, danh sách dưới đây sẽ cung cấp bức tranh tổng quan đậm tính lịch sử và kỹ thuật. Từ khóa chính: những tựa game nắm giữ kỷ lục.
Super Mario Bros.
Kỷ lục: Trò chơi có ảnh hưởng nhất
Phát hành: 17/11/1985
Không chỉ là một nền tảng chạy-bật-nhảy, Super Mario Bros. chuyển đổi quan niệm về trò chơi điện tử: từ những cuộc đua điểm số sang trải nghiệm kể chuyện có bắt đầu và kết thúc rõ ràng. Trong bối cảnh Video Game Crash 1983, sự ra đời của Super Mario Bros. mang tính cứu rỗi ngành công nghiệp console ở Bắc Mỹ. Tác phẩm này định hình chuẩn mực thiết kế level platform, cơ chế power-up, và cách kể chuyện giản dị nhưng sâu sắc — những yếu tố mà nhiều tựa game sau này vẫn vay mượn. Vì vậy, về mặt ảnh hưởng văn hoá và kỹ thuật, rất khó có tựa game tương lai nào đạt cùng tầm vóc.
Bìa Super Mario Bros. – Mario trên nền NES, biểu tượng nền tảng của ngành game
Minecraft
Kỷ lục: Game bán chạy nhất lịch sử
Phát hành: 18/11/2011 | Bán được hơn 350 triệu bản
Minecraft là minh chứng cho sức mạnh của gameplay đơn giản nhưng mở: một bộ công cụ cơ bản (đào, dựng, chế tạo) cho phép người chơi xây dựng vô hạn. Thành công về doanh số (hơn 350 triệu bản) đến từ việc Mojang duy trì một sản phẩm duy nhất, liên tục cập nhật và port sang nhiều nền tảng, thay vì tạo ra một chuỗi các phần tiếp theo. Sức sống của Minecraft nằm ở sandbox, ở cộng đồng sáng tạo — điều khiến một sản phẩm phát hành năm 2011 vẫn là chuẩn mực cho các trò chơi thế giới mở và sáng tạo.
Thế giới khối vuông Minecraft với công trình sáng tạo của người chơi, biểu tượng sandbox và sáng tạo
Pokémon
Kỷ lục: Nhượng quyền truyền thông có doanh thu cao nhất
Tác giả: Satoshi Tajiri | Doanh thu tích lũy: hơn 113.7 tỷ USD
Pokémon không chỉ là series game bắt quái vật — nó là mô hình đa phương tiện hoàn hảo: game mainline, spin-off, anime, thẻ bài, đồ chơi và hàng hóa. Sự gắn kết giữa các mảng này tạo ra hệ sinh thái thương mại bền vững, khiến Pokémon trở thành nhượng quyền có doanh thu lớn nhất mọi thời đại. Chỉ tính khía cạnh thương hiệu đa nền tảng thôi đã đủ để thấy độ khó khi một IP mới muốn vượt qua trước sự ăn sâu vào văn hóa của Pokémon.
Logo và hình ảnh nhiều phiên bản Pokémon – hệ sinh thái game, anime và thẻ bài
No Man’s Sky
Kỷ lục: Bản đồ thế giới mở lớn nhất (số lượng hành tinh)
Phát hành: 9/8/2016 | Hơn 18 quintillion hành tinh (dựa trên sinh thành theo thuật toán)
No Man’s Sky đại diện cho tham vọng không giới hạn của procedural generation: một vũ trụ gồm hơn 18 triệu tỉ tỉ hành tinh, mỗi hành tinh có hệ sinh thái và cấu trúc địa hình được tạo ra tự động. Mặc dù khởi đầu gặp nhiều tranh cãi, quá trình cập nhật liên tục đã biến nó thành trải nghiệm khám phá có chiều sâu. Về mặt quy mô lý thuyết, rất ít dự án thương mại của những studio lớn có thể hoặc muốn đạt đến con số hành tinh mãnh liệt như vậy, bởi chi phí, mục tiêu thiết kế và kỳ vọng người chơi khác nhau.
Cảnh một hành tinh trong No Man's Sky với màu sắc và địa hình được tạo thủ tục, biểu tượng vũ trụ mở rộng
Super Smash Bros. Ultimate
Kỷ lục: Cross-over lớn nhất trong game (số IP tham gia)
Phát hành: 7/12/2018 | Roster bao gồm nhân vật từ hơn 40 IP, nếu tính thêm spirits/musics/stages có thể lên ~90 IP
Ultimate là bản tổng kết của ý tưởng crossover: đưa nguyên bản các nhân vật huyền thoại từ các series khác nhau vào cùng một hệ thống chiến đấu. Khác với những game chỉ dùng skin hay trang phục, Smash Ultimate mang đến phiên bản “chính chủ” của từng biểu tượng, kèm stages và âm nhạc gốc. Tính tổng hợp cao và danh sách IP đồ sộ khiến việc lặp lại quy mô tương tự trong tương lai là một thách thức lớn, cả về đàm phán bản quyền lẫn cân bằng gameplay.
Hình bìa Super Smash Bros. Ultimate với roster nhiều nhân vật từ các IP khác nhau hội tụ trên nền chiến đấu
Metal Gear Solid 4: Guns of the Patriots
Kỷ lục: Cutscene dài nhất (epilogue)
Phát hành: 12/6/2008 | Epilogue hơn 71 phút — kỷ lục Guinness
Hideo Kojima là người làm phim trong không gian game. Metal Gear Solid 4 đưa yếu tố điện ảnh vào mức cực đoan: phần kết kéo dài hơn 71 phút, đóng lại nhiều sợi truyện dày đặc trong series. Mặc dù thế loại kể chuyện này gây tranh cãi (nhất là với người chơi mong muốn gameplay liên tục), đây là minh chứng của tham vọng tường thuật trong game. Với cấu trúc dự án cùng hướng phát triển hiện tại của Kojima, việc lặp lại một đoạn phim dài tương tự trong bối cảnh thương mại hiện nay trở nên bất khả thi.
Bìa Metal Gear Solid 4 với hình ảnh nhân vật và phong cách điện ảnh đặc trưng của Kojima
Fire Pro Wrestling Returns
Kỷ lục: Số lượng nhân vật đấu lớn nhất trong game đấu tay đôi
Phát hành: 13/11/2007 | Khoảng 327 nhân vật có thể chơi
Dù không phải một thương hiệu toàn cầu như Street Fighter hay Tekken, Fire Pro Wrestling Returns gây ấn tượng bằng lượng nhân vật chơi được: 327, phần lớn dựa trên các đô vật ngoài đời thực. Game còn cho phép người chơi tùy chỉnh nhân vật, mở rộng sức sáng tạo. Về mặt gameplay, nhiều nhân vật có lối đánh tương đồng, nhưng con số roster khổng lồ vẫn là một kỷ lục hiếm có trong thể loại game đối kháng/mô phỏng đấu vật.
Giao diện đấu vật trong Fire Pro Wrestling Returns với nhiều wrestler trong danh sách nhân vật lớn
Clockwork Aquario
Kỷ lục: Thời gian phát triển dài nhất (từ khởi động đến phát hành)
Bắt đầu sản xuất: 1992 | Phát hành: 14/12/2021 | Thời gian: 28 năm và 81 ngày
Câu chuyện phát triển của Clockwork Aquario giống một bộ phim: bị hủy, nằm trong kho lưu trữ, rồi được hồi sinh bởi một bên khác và phát hành sang hệ máy hiện đại. Tựa platformer này là ví dụ tiêu biểu cho những dự án “trùm trong ngăn kéo” và cho thấy rằng lịch sử phát triển game đôi khi dài hơn chính trải nghiệm chơi. Kỷ lục về chu trình phát triển kéo dài gần ba thập kỷ mang tính độc nhất, khó có thể tái hiện vì cơ chế xuất bản và bảo tồn IP đã thay đổi mạnh mẽ.
Artwork sắc màu của Clockwork Aquario, biểu tượng cho nền tảng 2D bị trì hoãn và hồi sinh sau nhiều năm
Kết luận
Những kỷ lục này không chỉ là con số hay mốc thời gian — chúng phản ánh những lựa chọn thiết kế, hoàn cảnh lịch sử, và chiến lược thương mại khác nhau: từ ảnh hưởng văn hóa của Super Mario Bros. đến quy mô thế giới mở của No Man’s Sky, từ sự đa nền tảng của Pokémon đến roster khổng lồ của Fire Pro. Một số kỷ lục xuất phát từ kỹ thuật (procedural generation), một số từ chiến lược IP, một số từ lịch sử phát triển không lường trước. Vì vậy, khi nhìn lại, chúng ta thấy rằng “không thể vượt qua” đôi khi là kết hợp của thời điểm, công nghệ và cả may mắn lịch sử. Hãy chia sẻ trò chơi nào trong danh sách khiến bạn ấn tượng nhất hoặc bổ sung kỷ lục đáng nhớ mà bạn biết — và đừng quên thử lại những khoảnh khắc kinh điển đó nếu bạn chưa chơi chúng.
Tài liệu tham khảo
- Thông tin phát hành, doanh số và kỷ lục trích từ các nguồn bài viết chuyên ngành và cơ sở dữ liệu game nguyên gốc (ví dụ: bài viết gốc tổng hợp từ Gamerant).
