Không còn là bí mật, có vô số thể loại game mà trải nghiệm sẽ tuyệt vời hơn hẳn tùy thuộc vào phương thức điều khiển bạn chọn, dù đó là một thiết bị chuyên dụng, một chiếc tay cầm quen thuộc, hay bộ đôi chuột và bàn phím (KBM) đã được kiểm chứng qua thời gian. Hầu hết mọi tựa game đều từng được thử nghiệm trên bàn phím ở một giai đoạn nào đó, và dù không phải tất cả đều giữ nguyên cơ chế điều khiển này, sự linh hoạt và chính xác từ chuột cùng vô số nút bấm từ bàn phím vẫn luôn là một lợi thế lớn.
Khi còn trẻ, tôi đã dành hàng giờ liền cày cuốc Minecraft trên PC và cảm thấy phiên bản console thật tệ hại do hạn chế của tay cầm. Ngược lại, lần đầu trải nghiệm Portal 2 bằng tay cầm, tôi đã cảm thấy như trút được gánh nặng khi chuyển sang KBM. Dù điều này chắc chắn phụ thuộc vào từng tựa game cụ thể, những thể loại dưới đây thường sẽ mang lại trải nghiệm không mấy ấn tượng với tay cầm, và được sắp xếp theo mức độ mà chuột và bàn phím có thể nâng tầm trải nghiệm của bạn.
10. Game Giải Đố (Puzzle)
Giải mã thế giới ảo
Thể loại Game Giải Đố là một thuật ngữ vô cùng rộng lớn, bao gồm cả Portal lẫn Tetris dù chúng rất khác biệt. Điều này có nghĩa là việc bạn sử dụng tay cầm hay bàn phím phụ thuộc khá nhiều vào từng trò chơi cụ thể.
Nhân vật Chell trong game Portal sử dụng súng portal gun giải đố không gian
Tuy nhiên, tôi cho rằng bàn phím thường ngang bằng, nếu không muốn nói là tốt hơn tay cầm đối với các game giải đố. Ví dụ, bạn sẽ thấy rất nhiều người chơi Tetris hoặc Puyo Puyo bằng bàn phím, và bất kỳ tựa game giải đố góc nhìn thứ nhất nào cũng đều vượt trội hơn hẳn khi chơi bằng KBM.
Ngay cả khi đó, một vài game giải đố mà tôi nghĩ chơi hay hơn bằng tay cầm đều phụ thuộc vào việc sử dụng cần analog, thứ mà chuột có thể thay thế trong phần lớn trường hợp với mức độ thành công nhất định. Tựa game giải đố duy nhất tôi biết không nên chơi bằng chuột và bàn phím là Outer Wilds, một tựa game cực kỳ xuất sắc, bởi nó yêu cầu bạn sử dụng cả hai cần analog và cò analog để điều khiển chính xác, điều mà KBM khó lòng bì kịp.
9. Game Nhịp Điệu (Rhythm)
Độ chính xác đỉnh cao
Mặc dù các tựa game Nhịp Điệu từng bị thống trị bởi những thiết bị nhựa chuyên dụng trong một thời gian dài, ngày nay, hầu hết các trò chơi thuộc thể loại này đều được thiết kế cho các phương thức điều khiển tiêu chuẩn và thường hoạt động tốt hơn trên bàn phím.
Giao diện game nhịp điệu Friday Night Funkin với các mũi tên điều khiển
Ví dụ, OSU! gần như không thể chơi được bằng tay cầm, và mặc dù việc sử dụng chuột có thể thua kém bảng vẽ đồ họa nếu bạn là một game thủ chuyên nghiệp, hầu hết mọi người sẽ hoàn toàn ổn với KBM. Với sự ra đời của các trò chơi như Friday Night Funkin’ hay Fortnite Festival hoàn toàn kỹ thuật số và tập trung nhiều hơn vào người chơi phổ thông, những cây đàn guitar nhựa, bàn xoay DJ, bộ trống và các thiết bị tương tự gần như đã biến mất.
Mặc dù bạn có thể chơi những tựa game này bằng tay cầm, việc có một hàng phím tương ứng với hàng nốt nhạc hiển thị trên màn hình giúp não bộ xử lý dễ dàng hơn rất nhiều, và việc nhấn các phím theo nhịp điệu cũng cho cảm giác trực quan hơn.
8. Game Mô Phỏng (Simulation)
“Testingcheats True” phiên bản Việt
Các tựa game Mô Phỏng như The Sims đã rất nhiều lần cố gắng tạo ra một sơ đồ điều khiển tuyệt vời cho console, và ngoại trừ phiên bản Wii, chúng chưa bao giờ thành công và luôn cho cảm giác chậm chạp, khó chịu so với chuột và bàn phím.
Toàn cảnh một khu phố sầm uất trong game mô phỏng The Sims 3
Tuy nhiên, giống như game giải đố, thể loại mô phỏng cũng rất rộng. Nếu bạn lướt qua các trò chơi được gắn thẻ “Simulator” trên Steam, bạn sẽ phải nhíu mày khi nhìn qua thư viện game với vô số tựa game hoàn toàn khác biệt. Điều này có nghĩa là các game mô phỏng chuyên dụng theo bước chân của The Sims thường chơi rất tệ trên tay cầm, trong khi các trò chơi như Persona 5 hay Animal Crossing lại hoàn toàn ổn.
Dù vậy, những tựa game này cũng cho cảm giác khá tốt trên bàn phím, trong khi các game mô phỏng chuyên dụng hơn lại cực kỳ khó chịu trên bất kỳ thiết bị nào khác. Vì vậy, tôi nghĩ việc đưa thể loại này vào danh sách là hoàn toàn hợp lý.
7. Game Xây Dựng Bộ Bài (Deckbuilder)
Một ván bài hoàng gia
Nếu bạn đã từng chơi phiên bản console của bất kỳ tựa game thẻ bài nào, bạn sẽ thấy nó khá ì ạch và có chút gì đó không thoải mái, trong khi chuột và bàn phím lại mang đến cảm giác mượt mà và giúp bạn nhập tâm vào dòng chảy của trận đấu.
Người chơi sử dụng lá bài Ouija đặc biệt trong game thẻ bài Balatro
Việc di chuyển các lá bài, chọn chúng, và đặc biệt là quản lý chúng trong bất kỳ tựa game Xây Dựng Bộ Bài nào cũng đều cảm thấy bị hạn chế, phải di chuyển từng lá một với tốc độ cố định, trong khi sự chính xác của chuột lại khiến trải nghiệm tốt hơn gấp trăm lần. Tôi đã thử chơi Slay the Spire và Balatro bằng tay cầm vài lần, và mặc dù chúng có một vài phím tắt giúp điều hướng menu bớt cồng kềnh, vòng lặp gameplay chính vẫn cho cảm giác như đang lội qua một cái hồ vậy.
Thật vậy, Microsoft đã là một nhà đổi mới khi tích hợp Solitaire vào Windows. Đó là một dấu hiệu cho thấy các trò chơi thẻ bài sẽ không bao giờ cho cảm giác đúng đắn trên bất kỳ nền tảng nào nếu không có một phương thức điều khiển được tạo ra từ khoảng 50 năm trước.
6. Game Chiến Thuật (Strategy)
Xây dựng căn cứ nhanh hơn
Nếu bạn đã từng thử sức với các tựa game Chiến Thuật nơi bạn phải quản lý hàng trăm thứ và đối mặt với vô số chỉ số và con số, bạn sẽ rất vui khi được chơi chúng bằng chuột và bàn phím.
Một trận chiến hoành tráng với nhiều đơn vị trong game chiến thuật StarCraft II
Một số game chiến thuật có phần “chill” hơn, như Pikmin, và hoạt động tốt trên tay cầm, nhưng đại đa số đều khó nhằn và chậm chạp nếu bạn không có sự điều khiển nhanh nhạy của chuột để điều hướng. Hầu hết các trò chơi này đều yêu cầu bạn liên tục chuyển sự chú ý đến vô số những chi tiết nhỏ trên khắp màn hình, và việc phải nhấn D-Pad hàng trăm lần để duyệt menu là điều mệt mỏi và không cần thiết.
Bạn có thể nói điều này về hầu hết các trò chơi nặng về menu, nhưng tôi nghĩ Chiến Thuật là một thể loại bao hàm rất nhiều lý do tại sao chuột và bàn phím lại vượt trội với các trò chơi được xây dựng cho PC, nơi mà tay cầm chỉ cho cảm giác gượng ép.
5. Game Sandbox
Sáng tạo không giới hạn
Bạn có thể đã chơi Minecraft, Stardew Valley, hoặc Terraria, trên console và nghĩ rằng chúng điều khiển ổn, nhưng nếu bạn thử bất kỳ tựa game Sandbox nào bằng chuột và bàn phím, một thế giới hoàn toàn mới sẽ mở ra.
Khung cảnh rừng hoa anh đào thơ mộng trong thế giới mở Minecraft
Các trò chơi góc nhìn thứ nhất luôn gặp phải vấn đề cố hữu: cần analog sẽ luôn cảm thấy quá chậm hoặc quá nhanh, và điều này càng trở nên phiền phức hơn với lượng lớn các thao tác quản lý kho đồ và các nút bấm mà những tựa game này sử dụng. Nếu bạn đang cố gắng chơi Terraria trên console sau khi đã quen với PC, nó sẽ cho cảm giác thật tệ hại, không thể di chuyển khi đang mở kho đồ, vô số cách gán nút thiếu trực quan, và việc khai thác tài nguyên thì vô cùng khó chịu.
Tôi không thể nghĩ ra một tựa game sandbox nào hoạt động tốt hơn trên tay cầm so với chuột và bàn phím. Mọi tựa game tôi từng chơi đều cho cảm giác lê lết một cách thảm hại với cơ chế điều khiển mà chúng không được thiết kế để tương thích.
4. Game Idle (Nhàn rỗi)
Tiếp tục “cày cuốc”
Bạn đã bao giờ khởi động Cookie Clicker và nghĩ, “Trời ơi, cái này mà chơi bằng tay cầm thì tuyệt!”? Dĩ nhiên là không, và với tư cách là một trong những kẻ kỳ quặc đã dành 2400 giờ cho Cookie Clicker, tôi có thể nói rằng các tựa game Idle sinh ra là để tồn tại trên PC.
Giao diện game idle Cookie Clicker với chiếc bánh quy và các mục nâng cấp
Việc click chuột liên tục rất phù hợp khi bạn có một con chuột “xịn”, nhưng nó lại rất khó xử trên tay cầm, buộc bạn phải nhấn cò hoặc các nút liên tục, hoặc xoay cần analog, và không có thao tác nào trong số đó mang lại cảm giác tốt. Việc rê chuột đến mọi nâng cấp và vật phẩm bạn muốn mua rồi quay lại click ngay lập tức tiện lợi hơn nhiều về mặt vật lý, và mặc dù bạn có thể tái tạo trải nghiệm tương tự trên Steam Deck, điều này cũng đúng với hầu hết các mục trong danh sách này.
Dù vậy, không có gì trên tay cầm cho cảm giác chạm và thỏa mãn bằng, và vì lý do đó, bạn sẽ hiếm khi thấy các tựa game idle không thành công vang dội được port sang console. Chúng phù hợp hơn khi chạy trên màn hình phụ của bạn.
3. Game Bắn Súng (Shooters)
Những pha “vẩy tâm” 360 độ dễ dàng hơn
Có lẽ cuộc tranh luận lâu đời nhất giữa hai phương thức điều khiển chính là cái nào tốt hơn cho Game Bắn Súng, với chuột và bàn phím mang lại khả năng nhắm bắn chính xác, nhanh chóng, còn tay cầm thì kém hơn nhiều và cần nhiều sự hỗ trợ hơn.
Các siêu anh hùng Marvel giao chiến trong game bắn súng Marvel Rivals
Các nhà phát triển game bắn súng đã thử mọi giải pháp để thu hẹp khoảng cách giữa hai phương thức, chủ yếu bằng cách cung cấp hỗ trợ ngắm (aim assist) cho tay cầm, cũng như các phương pháp thử nghiệm như con quay hồi chuyển (gyro), flick stick và touchpad, những thứ mà một số người ghét cay ghét đắng. Tuy nhiên, về phía chuột và bàn phím, bất kể trò chơi nào, nó vẫn là lựa chọn tối ưu, với tất cả các nút bạn cần và chuột mang lại cảm giác tùy biến và tuyệt vời hơn bao giờ hết, ngay cả trong một trò chơi đa dạng hơn như Marvel Rivals.
Điều này đã đến mức một số người sử dụng một nửa tay cầm để di chuyển và tay kia để nhắm bằng chuột, một minh chứng rõ ràng rằng thể loại này gần như bị thống trị bởi KBM.
2. Game MMO
Cày điểm kỹ năng không ngừng nghỉ
Xét về việc chồng chất vô số menu, tung ra hàng loạt con số, quản lý kho đồ và chỉ số, tất cả trong khi bạn phải click chuột lia lịa vào mọi thứ, Game MMO là vua, và có một lý do tại sao bạn hiếm khi thấy chúng trên console.
Khu vực tập trung đông người chơi trong game MMO Old School RuneScape
Chúng đòi hỏi thao tác nhanh, đầy rẫy các yếu tố nhỏ trên màn hình, và tệ nhất là, việc cố gắng gõ “mua bạn gái” (buying gf) mất nhiều thời gian hơn trên tay cầm. Ngay cả Steam Deck cũng không hữu ích lắm, vì các nút bấm không cho cảm giác tuyệt vời như click chuột. Bất kỳ thiết lập tay cầm nào cho MMO mà tôi từng thấy đều phải có một chế độ chuyển đổi kỳ lạ để gán hết các nút, sau đó sử dụng cần analog để thay thế chuột, tất cả những điều này đều cảm thấy tự nhiên trên chuột và bàn phím.
Tôi đã vắt óc suy nghĩ để tìm một ngoại lệ duy nhất cho điều này, một tựa game MMO duy nhất thực sự cho cảm giác ổn và không quá phức tạp khi chơi bằng tay cầm, và không có trò chơi nào hiện ra trong đầu, vì vậy điều này khá rõ ràng.
1. Game Text-Based (Phiêu lưu văn bản)
Lựa chọn hiển nhiên
Tôi cảm thấy các tựa game Phiêu Lưu Văn Bản và bất kỳ thể loại nào khác liên quan nhiều đến việc viết lách đều có mặt ở đây vì cùng một lý do: gõ chữ trên bàn phím ảo bằng tay cầm thật kinh khủng, còn gõ chữ trên bàn phím thật là điều tôi đang làm ngay lúc này.
Màn hình tiêu đề mang phong cách retro của game text-based Buddy Simulator 1984
Ngay cả những trò chơi có tính năng chat văn bản cũng cho cảm giác tồi tệ khi sử dụng tay cầm. Chết tiệt, việc phải nhập mật khẩu Wi-Fi cũng đã đủ tệ trên tay cầm rồi, và hơn bất cứ điều gì, đây là một lý do rất chính đáng để cắm bàn phím vào console. Thể loại phiêu lưu văn bản gần như không có gì ngoài việc viết, và nó được khai sinh nhờ chiếc máy đánh chữ tuyệt vời đi kèm với máy tính của bạn, nhưng nó gần như không tương thích với console nói chung.
Đây là cả một thể loại game khá kén người chơi, nhưng rất quan trọng, và tất cả chúng gần như chỉ tồn tại trên PC trừ khi bạn muốn sử dụng thứ gì đó tương tự như tay cầm Gamecube của Phantasy Star Online 2.
Tóm lại, chuột và bàn phím mang lại lợi thế không thể chối cãi trong nhiều thể loại game, từ độ chính xác trong game bắn súng, khả năng quản lý phức tạp trong game chiến thuật và MMO, cho đến sự tiện lợi khi nhập liệu trong game text-based. Mặc dù tay cầm vẫn có chỗ đứng riêng và phù hợp với nhiều trải nghiệm khác, việc đầu tư vào một bộ KBM chất lượng có thể nâng tầm đáng kể những giờ phút giải trí của bạn với các tựa game kể trên.
Bạn đồng ý với danh sách này chứ? Hãy chia sẻ thể loại game yêu thích của bạn khi chinh chiến cùng chuột và bàn phím ở phần bình luận bên dưới nhé!
