Khi VS Code từng là “vua” không thể tranh cãi nhờ tính linh hoạt và hệ sinh thái extension khổng lồ, thì thời gian gần đây cảm giác tiện lợi ấy bắt đầu nặng nề: hiệu năng ì ạch, tiêu tốn tài nguyên bất thường. Chính khoảnh khắc bức bối đó đã thúc đẩy tôi rời khỏi vùng an toàn và thử một “kẻ thách thức” mã nguồn mở: Zed. Trong bài viết này tôi sẽ mô tả điểm gãy với VS Code và lý do vì sao Zed — một trình soạn thảo chạy bằng Rust, tập trung vào hiệu năng — là công cụ làm tôi háo hức mở một file mới sau một thời gian dài.
Zed có cảm giác native và hiệu năng nổi bật
Không dùng Electron
Zed không cho cảm giác là một ứng dụng web được đóng gói làm desktop như VS Code. Nó được viết bằng Rust và tận dụng GPU để dựng hình, điều này chuyển dịch trực tiếp thành cải thiện hiệu năng.
Ví dụ, việc gõ phím mang lại phản hồi tức thời ngay cả trên các file lớn. Không có độ trễ giữa nhấn phím và ký tự hiện lên — điều quan trọng để giữ trạng thái “flow” khi lập trình. Tôi còn nhận ra quạt tản nhiệt của laptop gần như dừng lại ngay sau khi đóng VS Code và mở Zed.
Giao diện mặc định của Zed gây ấn tượng: sạch sẽ, có chủ ý, ít rối rắm so với một VS Code đầy các theme và icon pack. Màu sắc chủ đạo và syntax highlighting rõ nét, dễ chịu cho mắt. Với Zed tôi không bị thôi thúc phải cài chục extension chỉ để cho editor trông “tốt” — lựa chọn ưu tiên là tốc độ và sự rõ ràng, và Zed mang lại điều đó ngay lập tức.
Giao diện khởi động Zed thể hiện cảm giác native và giao diện tối giản
Phạm vi tùy chỉnh
Sánh ngang VS Code
Về mặt tùy chỉnh, Zed không thua kém VS Code. Vào Settings > Appearance là bạn có thể tinh chỉnh hầu hết khía cạnh giao diện.
Từ thói quen phím tắt nhiều năm với VS Code, điều đầu tiên tôi làm là đặt base keymap về VS Code — vậy là sử dụng shortcut quen thuộc cho điều hướng file và quản lý split-pane gần như ngay lập tức.
Zed tích hợp sẵn Vim mode cho ai thích modal editing; vì là tính năng gốc nên cảm giác mượt hơn so với các extension Vim trên VS Code mà tôi từng dùng. Là nền tảng mới, Zed không có hàng nghìn extension, nhưng nhiều tính năng vốn cần extension trên VS Code lại là tính năng native trên Zed — tiêu biểu là tích hợp Git siêu nhanh và chức năng cộng tác tức thời.
Tóm tắt một vài điểm nổi bật:
- Keymap VS Code để chuyển đổi dễ dàng.
- Vim mode tích hợp.
- Git và cộng tác realtime là mặc định.
- Mỗi extension bạn cài trên Zed thường chất lượng, nhanh và an toàn.
Tích hợp AI mượt mà
Liền mạch hơn là dán thêm
Trong khi VS Code dựa nhiều vào extension GitHub Copilot, Zed “nhúng” AI vào lõi. Với Agentic editing, bạn có thể giao các tác vụ phức tạp cho một agent AI — cảm giác như có đồng đội lập trình chứ không chỉ là bộ gợi ý văn bản.
Zed có tính năng dự đoán văn bản hiển thị cả block code bạn sắp viết; chất lượng ngang hàng với các mô hình AI hàng đầu. Bạn có thể chọn một đoạn code và dùng trợ lý AI để thực hiện các nhiệm vụ nhỏ gọn. Các tiện ích khác gồm view outline, thao tác văn bản và dòng mạnh mẽ, Markdown preview, khả năng đặt script tùy chỉnh để tăng tốc các công việc lặp lại, và cấu trúc LSP tối ưu cho trí thông minh ngôn ngữ mà không cần bloat từ nhiều extension rời rạc.
Cộng tác tích hợp sẵn
Làm việc nhóm như chuyên gia
Điều khiến tôi bất ngờ nhất — và khiến một số extension trên VS Code trở nên dư thừa — là chức năng cộng tác thời gian thực có sẵn trong Zed. Bạn không cần cài thêm gói nào: mở command palette, chọn chia sẻ workspace, gửi link cho đồng đội, họ nhấp vào và vào làm việc ngay.
Điều tôi yêu thích là tốc độ và độ tích hợp: con trỏ của họ xuất hiện tức thì, và bởi vì editor lõi rất nhẹ, phiên chia sẻ không tạo ra độ giật hay lag đáng kể cho hai bên. Hơn nữa, Zed là mã nguồn mở — mọi mã nguồn đều có trên GitHub để cộng đồng kiểm tra, đảm bảo không có cửa hậu bí mật.
Chia sẻ workspace và cộng tác thời gian thực trong Zed, phù hợp làm việc nhóm nhanh và mượt
Nhẹ, nhanh — nhưng cần thời gian để trưởng thành
Quá trình chuyển từ một nhà vô địch lâu năm như VS Code sang kẻ mới như Zed không tránh khỏi những chướng ngại ban đầu. Zed vẫn đang phát triển hệ sinh thái — và tôi đã phải làm quen lại vài phím tắt — nhưng cam kết cốt lõi về hiệu năng, giao diện sạch sẽ và hiện đại là chiến thắng không thể bàn cãi nếu bạn ưu tiên tốc độ và môi trường tập trung hơn là mật độ tính năng.
Biểu tượng Zed, trình soạn thảo Rust hướng tới hiệu năng và sáng suốt
Tóm lại: nếu bạn đặt tốc độ, sự tập trung và cộng tác mượt mà lên hàng đầu, Zed đáng để thử. Hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn với Zed hoặc chiến lược chuyển từ VS Code — và đừng quên thử ngay một session code với Zed để cảm nhận độ khác biệt.
